Budaya Madura : GHUTTA (DHUKKA, AGHUTTHA)

 Budaya Madura : GHUTTA  (DHUKKA, AGHUTTHA)

Bhuḍhâjâ Madhurâ talèbât bânnya’ macemma. Bâḍâ sè sakkral akadhi sè ampon kacator è attas. Rèng Madhurâ palèng bânnya’ oḍi’ kalabân atanè. Saèstona Pakakas tanè panèka bânnya’, sala sèttongnga èngghi panèka sapè. Rèng Madhurâ ca’ èpon orèng lowar akanca sareng sapèna. Angghebbhân ghâpanèka bâḍâ lerressa. Rèng Tanè Madhurâ talèbât paratèn ka sapèna. Sè sapanèka marghâ sapè mongghu Rèng Tanè Madhurâ ampon akadhi sè èkarsa’aghi sareng Ghustè Allah ka’angghuy abhânto maḍâteng rajhekkè. Ḍâri lakona ka’angghuy anangghâlâ otab̩ â nyaka’ kantos ka calatthongnga è kaparlo dhâddhi bhuthok ka’angghuy majhurbhu tamennan. 

Dhâddhi sapè ghâḍhuwân andil sè rajâ mongghu ka rèng tanè otamaèpon ka’angghuy ngasèllaghi paḍi. Rèng tanè binè’an anga-bhunga noto paḍi hasèl sabâna. Ḍâri bhungana, Rèng Tanè binè’an Madhurâ sambi noto paḍi è ronjhângan ghentongnga èpakathèk– èpakathok ka pèngghirrâ ronjhânganna kantos maḍâteng monyè sè sannyek kantha alaghu. Monyè sè èyasèllaghi ḍâri makathèk – makathok ghentongnga bâkto noto paḍi ghâpanèka ènyamaè ghuttha. Ė polo Madhurâ Ghutta sè palèng sannyek èngghi panèka neng dhisa Bulu bâbâ è Kacamatan Soca Kabhupatèn Bhângkalan.

Èngghi ka’ iyâ ènyamaè ḍhukka. Rèng Madhurâ sanaos sè bâḍâ è Daerah Tapalkuda è Jhâbâ Tèmor paḍâ jhughân lèbur ka ghuttha akadhi sè è dhisa Bhâdèyân neng kacamatan Kottha Bândâbâsa, kabhupatèn Bândâbâsa. Ėghika’iyâ ḍhukka otabâ Ghuttha èsebbhut Aghuttha Salaèn dhâddhi pangalèburân, ḍhukka, Ghuttha (ca’èpon Rèng Madhurâ è bâgiyân tèmor) sareng Aghuttha, jhughân bâḍâ magis èpon èngghi panèka manabi bâḍâ Bulân ghârâ’â lajhu aghuttha pas è toro’è mokol ka’-bhungka’an sareng panebbhâ otabâ po-sapo lèntè, maksottèpon nyopprè ḍeḍemmèt sè marosak Bulân kantos ghra’a ta’ kantosa marosak jhughan ka’-bhungka’an nyopprè ka’-bhungka’an tepteppa abuw͎ â. Mèlaèpon sè mokol sambi ngoca’: “jhâghâ - jhâghâ, abuwâ....”.

Samangkèn aghâma Islam ngator manabi bâḍâ Bulân otabâ arè ghârâ’â kodhu ngadhek solat sonnat ghârâ’ân sè è ḍâlem pangajhârân aghâma Islam èsebbhut sholat kusuf ka’angghuy solat ghârâ’a arè, nangèng ka’angghuy solat ghârâ’a bulân biyasana èsebbhut sholat khusuf. Salaèn ghâpanèka bhuḍhâjâ ḍhukka ka’angghuy ngabhârraghi berta ḍâ’ ka kennerngngan laèn, berta bâḍâ roma katonon, bânjir otabâ kapatèyan. Ronjhângan panèka èbhâḍhi ḍâri kaju, lanjhângnga ra-kèra ḍuwa’ mèter. Sè noto ajhâjhâr tello’ otabâ empa’ salajâ.

epettek dari buku malate sataman