Drama Bahasa Madura

Drama 

Oca' drama aghandu arte engghi paneka macemma sastra se aropaaghi tandha pokok edhalem careta kaangghuy epadhaddhi tatengghun eattas pangghung.  Seekacareta paneka aghambarraghi kadhaddhiyan neng kaodhi'an ren saaren.  Tantona sengangghit drama ngaghunge bakto kaangghuy mamaso' hal hal sebenne kadhaddhiyan edhalem kaodhi'an re saare. Sengangghit drama e dhalem drama badha acem macem careta, eantara epon:

1. Drama Tragedi
     Engghi paneka drama senyaretaaghi bisa nombhuwaghi rasa sossa tor neserra oreng se ngoladhi.
2. Drama Komedi
     Engghi paneka drama careta epon da'oreng sengoladhi nombhowaghi rassa perak tor loco.
3. Drama Trage Komedi
     Engghi paneka drama se careta epon bisa nombhuwaghi rassa perak tor locho sareng rassa sossa padha badha.
4. Drama Farce
     Engghi paneka drama se careta epon
5. Drama Tablo
      Engghi paneka drama se careta epon aesse gerakan semata

Baca Juga Unsur Kebahasaan Drama Bhasa Madhura

Bagian bagian Drama :
1. Alur ( Dhasarra settong careta se kabannya'an aropa mamolana kadhaddhiyan)
2. Bhabhaghan  ( Ghalimpo'na kadhaddhiyan dalem careta neng settong drama)
3. Tokoh Drama( Panglako edhalem drama), aghandhu tello baghiyan
a. Bagian Fisiologis(Aropaaghi kabhadaanna badhana sae lake' otaba bine' sareng salerana)
b.  Bagian sosiologis( Aropaaghi pangkaddha sakola'an, aghamana, sareng ideologina)
c. Bagian Psikologis(Aropaaghi kapenterranna, bhabhateggha , ban laenna.
4. Latar( Aropaaghi kennengan sareng baktona settong kadhaddhiyan edhalem careta)
5. Pakakas( Aropaaghi ponapa seekaparlo kaangghuy mabadha tatengghun eattas pangghung)
6. Bhasa seeghunaaghi kodhu akor sareng babateg, tor pangkaddha tokoh

Katerangan:

Prolog( Settong kadhaddhiyan sengawalle settong tatengghun drama tarkadhang aesse pamaosan sadhaja seamaen drama).

Dialog( Catorra oeng separeppa'na amen drama. Melana bhasa seeghunaaghi kodhu ghampang ekangarte oreng senengghu Kong langkong dhalem aghunaaghi bhasa).

Epilog(Aesse pongkasan drama, biasana aesse pamaosan pokeddha careta kantos oreng senengghu ngerte dhe'jhalenna careta)

Macemma Puisi Madhura

Macemma Puisi Madhura

Puisi engghi ka'dinto angghidhan se aropa sastra kaangghuy ngatorraghi éssèna pangghaliyan / ngen-angen kalabán aghuna aghi bhasa sé endhá.

Dhinèng macemmépon puisi Madhurá bada duwá, éngghi ka'dinto :

a. Puisi kona
Puisi kona èngghi ka'dinto angghidhan sé tapèngkot da gher-ogher (atoran- atoran) sè bâda. gher-ogher sè émaksod akadhi bânnya'na padhhá (bharis) dâlem séttong paddhá andhegghan (bait), bânnya'epon ghuru bilângan (suku kata), Jhughan ghuru laghuna.
Dhineng sè tamaso puisi Madhurá kona êngghi ka'dinto pantun, si'èr (sair), papareghân sareng salaènnèpon. Puisi Madhura kona, akadhi paparèghan manabi dhimen bânnya sè ta éserrat (étolés), nangèng élaghuwäghi Conto paparéghân sè élaghuwaghi:
Ker-tanoker dimma bará dimma têmor
Sapa sè soker sè nyapa kaada lanjhäng omor

Papréghân è attas aropa agi nyanyeyanna / laghu en-maenanna na-kana Madhurá Paparèghân è attas aghâmbharraghi manabí na-kana' soker (ta nyapa) sareng kancana, manabi jhâman dhimen saamponna tello are ampon rebbhu'an sè nyapa'a, marghá è nyanyèyan kasebbhut éjhárna'aghi, paséra sè nyapa kaada bhåkal lanjhang omor, jhughan na-kana ampon onèng jhã soker ka dinto ta ékengengngaghi sareng aghama. Melaèpon manabi étalèktèghi, paparèghán è attas aghändhu' pamertè beccè dha' bhâdhán kaula sareng panjhennengngan kodhu atong rokon, ta' kèngèng atokaran, ta kengèng ghântèng marengngo ponapa polè kantos soker. Parkara ka'dinto ta ékengèngngaghi sareng agháma

b. Puisi anyar (modern)
Puisi anyar ênghi ka'dinto angghidhân sè ta tapèngkot dà gher-ogher (atoran- atoran) sè bada. Dhåddhi manabi puisi anyar ka' dinto angghidhân sè ampon mardhika, ta mabi aghuna'aghl gher-ogher (atoran-atoran) se bada manabi ngangghidha ghumantong ä kasokannépon (kakencengngannna) sè ngangghit.

Bagiyan-Bagiyan Èpon Puisi Bahasa Madura

Bagiyan-Bagiyan Èpon Puisi Bahasa Madura

Puisi panèka tamaso' angghidân sastra sè aghândhu' bâgiyân-bâgiyán. Badã bågiyân sè kaoladhan, båda jhughân sè ta' kaoladhân. Sè bisa kaoladhân èngghi paneka aropa bâdåna bhåris sareng paddhâ andhegghán. Manabi sè ta' kaoladhân èngghi paněka tèma sareng bâburughân becce.

Ghálimpo'na ca'-oca' è dålem puisi ènyamaè bhâris. Bháris panèka è dálem ghâncaran biyásana ènyamaè okara. Bhâris panèka jhughan aghândhu' ghuru sowara. Lèbåt bhâris panèka orèng sè ngangghit puisi makalowar éssèna atèna otabâ pèkkèranna. 

Manabi bhâris sè eangghit paněka ampon aghalimpo' pas ènyamaé paddhâ andhegghân. Ghálimpo'na bhâris panèka aropa sèttong pamangghi sè èjhârbaäghi lèbät ris-bháris sè båda è dälem paddhâ andhegghân ghâpaněka. Dhâddhi settong pamangghi sèttong paddhâ andhegghan. Manabi ghâdhuwân pamangghi laèn, kodhu abâdhi paddhâ andhegghån anyar.

Dhinèng tèma èngghi paněka maksot sè palèng poko' (otama) dári ponapa sè éjhârbä'äghi sè ngangghit puisi è dálem puisina. Maksot sè palèng poko' (otama) panèka èjhårba'äghi ghân nè'-sakonè' è dälem bhân-sabbhán bháris sareng paddha andhegghân. Tèma paněka aropa dhâsarra sosonan puisi. 

Dhinèng bâburughán beccè panèka maksot sè saè sè bhäkal èpadapa dã' ka se maos puisi. Maksot sè saè panèka aropa nasèhat se ngangghit puisi dã' ka sè maos puisi Pakon

Pengertian epon Puisi Bhasa Madhura

Pengertian epon Puisi Bhasa Madhura

Oca' puisi paněka asalla dåri bhâsa Yunani èngghi panèka oca' poiesis artèna abhådhi. Artè abâdhi paněka aghândhu' maksot orèng ngangghit puisi èstona abâdhi ghâmbhârân essèna atèna. Pokeddha, puisi èngghi panèka ghambhârân èssèna atè sareng pekkèranna orèng sè ngangghit puisi abujut ca-oca' sè saè: Eyangghep sae polana aghândhu' ghuru laghu sareng aghândhu artè sè bânnya'.  Pokeddhân puisi paněka ta' langgheng, namong abâ-obâ noro' obâna sareng macemma puisi.

Manabi orèng abâdhi puisi paneka ta' èjhârbã'aghi lanjhâng lèbår akadhiyâ orèng abâdhi ghâncaran. Ponapaa bisaos sè ejhârba'âghiyâ ènyarèyaghi ca-oca' sè rèngkes namong bânnyá' parkara sè bisa èjhårbá aghi. Kaangguy parkara panèka éghuna'aghi oca' kèyasan sareng parlambhâng.

 Keyasan panèka artèna nyambhât sèttong parkara kalabân sambhâdhân sè laèn sè èyangghep padá otabâ para pada'a. Opama orèng kembhâr sè para' padãâ tor malarat èsarè bhidhâna, esambhât akantha pènang ésèbå' duwâ. Manabi parlambhâng paneka aghântè sèttong parkara kalabân parkara sè laèn. Opama parlambhång pramuka engghi panèka tombuna nyèyor. Dhâddhi kèyasan panèka panèka aropa ca-oca', manabi parlambhâng aropa bhârâng.

Puisi panèka mènangka angghidhân sastra sè palèng kona. Asabâb konana panèka tantona nombuwâghi cem-macemma puisi. Adhâsar dâri bâkto angghidhânna, puisi panèka bâdâ sè kona bâdâ jhugâ sè modèren. Puisi kona biyâsana ghi apandhuman ka bânnya'na bhâris, ghuru sowara, sareng paddhâ andhegghân. Manabi puisi modèren ampon ta' apandhuman polè ka bânnya'na bhâris, ghuru sowara, sareng paddhâ andhegghân.

Adhâsar jhâjhârba'an è attas, puisi èngghi panèka pamangghi, pėkkèran, sareng sowarana atè sè èpakalowar lèbât ris-bhâris otabâ lèbât paddhå andhegghân tor èsoson ngangguy okara sè saè. Ca'-oca' sè bâdâ è bhan- sabbhân bhâris aropa'aghi ca'-oca' pèlèyan sè aghândhu' artè sè bânnya' tor aghândhu' bâburughân beccè'. È bâbâ panėka contona puisi modèrn. Eyatorè bâca patètè !

E SÈTTONG ARE E SETTONG MOSÈM

Angghidhân Abdul Gani

È sèttong arè è sèttong mosèm
Sèngko' so bâ'na padâ makompol kembhâng
Sambi nyarè bâlâng è ghâr-paghâr otabâ è bhun-kebbhun

È sèttong arè è sèttong mosèm
Lèbât nyarèkembhâng
Lèbât nyarè bâlâng è ghâr-paghâr
Tang tarèsna èbâghi ka bâ'na

Ebhârengngè monyèna poter
Ca-oca kalowar ta' kennèng tambhâ'

Ba'na coma neng-enneng
Kajuwân neng-enneng
Kebbhun bân kembhâng neng-enneng
Coma songay sè ngaracak
Ngancaè tang atè sè ngaracak.

Satèya ropana ta' bisa ngantos
Kajuwân èpogher kebbhun èjhuwâl
Poter ta' ngennèng amonyè
Pa'anabhân aobâ dhâddhi bengko
Tapè bâ'na pagghun neng-enneng.

Asal Usul Carakan

Asal Usul Carakan Madhurá

Onènga sampeyan manossa odi' marlowaghi bhâsa ka'anggghuy bhisa ngatorè kareb dã' orèng laèn. Bhâsa ghâpanèka bâdâ sè aropa bhâsa lèsan èngghi panėka bhâsa ka'angghuy madâpa' kareb kalabân aghuna'aghi lesan. Bâdâ jhughân bhâsa tolès èngghi panèka aghuna'aghi tolèsan ka'angghuy madâpa' pangaterrona dâ' orèng laèn. Kabit konana è madhurâ bhâsa tolès tanto marlowaghi horop sè bisa makkèlè ponapa sè bhâdi èyatorraghiya. Sala sèttong horop sè èghuna'aghi è Madhurâ èngghi panèka horop jhâbâ otabâ sè èsambhât jhâbân, bâdâ jhughhâ sè nyambhât carakan Madhurâ.

Mènorot carèta kona (Lěgènda Aji Saka) è sèttong bâkto akonkonan duwâ' orèng kabulâna (Caraka), kaangghuy ajâgâ kerrèssa (abinanna). Aji a marènta dâ' duwâ' kabulâna panèka (Sambi so Dora)kalabân parènta se bhidhâ. Kabulâ sè kaduwá padá toro' oca ka parèntana Aji Saka.
Kacatora bâkto Aji Saka alalana, sala sèttong kabulâna èsoro modhut kerrès sè èjâgâ bi' kabulâna sè laèn. Aji Saka apessennan sapa'a bhâi sè mènta ta' ollè bâghi kajhâbhâna Aji Saka dhibi. Amarghâ sè kaduwâ padâ narèma parènta sè ta' padâ, ahèrra sè kaduwâ pas apadhu (atokar) Kabulâ sè kaduwâ padâ saktèna, pongkasanna kabulâ sè kaduwâ padâ tèbhâs. Kadhâddhiyân ghâpanèka sareng Aji Saka pas è kaghâbây tatengnger aropa aksara ( ho, no, co, ro, ko, dho, to, sa, wo, lo, po, do, jo, yo, nyo, mo,go,bo,tho,ngo) pas èsalèn dâ' carakan Madhurâ: a, na, ca, ra, ka ,dâ, ta, sa, wa/wâ, la/lâ, pa, dâ, jâ/jhâ, yalyâ, nya, ma, gâ/ghãâ, bâ/bhâ, tha, nga.