Macem-macem èpon Puisi Madhurâ

Macem-macem èpon Puisi Madhurâ

Puisi èngghi ka dinto angghidhân sè aropa sastra kaangghuy ngatorraghi panggháliyân/ ngen-angen kalabán aghuna aghi bhása sè èndha. Dhinèng macemmépon puisi Madhurá bâdá duwa', èngghi ka dinto:

1. Puisi kona Puisi kona engghi ka'dinto angghidhân sè tapèngkot da gher-ogher (atoran-ato bâdá. gher-ogher sè émaksod akadhi bânnya'na padhha (bhåris) dalem paddhá andhegghán (bain, ran) sè settong bannya'èpon ghuru bilângan (suku kata), jhughân ghuru laghuna.

Dhinèng macemmèpon puisi Madhurá kona engghi ka'dinto:

a. Pantun enggghi ka dinto macemma puisi sè ghuru laghuna a-b-a-b, bâdà jhughan sè a-a-a-a tor è dålem settong paddhá andhegghan (bait) bâda 4 paddhà/ bháris, paddha sèttong sareng paddhá duwa' menangka bhibhidhân (sampiran), dhinèng paddha tello' sareng empa' mènangka éssè.

b. Dhuwà (mantra) engghi ka'dinto puisi sè émaos kaangghuy kaparlowan sè ampon étantowaghi, dhuwa panėka ampon ékaparcajâi tor éyangghep aghädhuwan se kakowadhân samar/ ghaib kaangghuy anyo'on dà' sé Kobasa.

c. Sièr (sair) èngghi ka'dinto asalla dâri Bhâsa Arab "Syu'ur sè arté 'èpon parasa'an Bhângonna si'èr akadhi pantun, sabbhân paddhá andhegghán bádà 4 paddha . Srer ékaonèngè orèng Madhurá saamponna Islam maso' da Indonésia. sabbhán paddhâepon bådà kaedhánna sett ong sareng sè laèn, ghuru laghu biyâsaèpon a-a-a-a, bâdâ jhughân a-b-a-b otabâ a-a-b-b. Essè'èpon si'èr bâdâ sè aèssè bâburughân beccè', aghâma tor carèta.

d. Papareghân engghi ka'dinto puisi kona sè kadhâddhiyân dâri duwâ' paddhâ/ bhâris. Paddhâ sèttong mènangka bhibhidhân/ sampèran, dhinèng paddhâ duwâ mènangka èssè. Puisi Madhurâ kona, akadhi paparèghân manabi dhimèn bânnya sè ta' èserrat (ètolès), nangèng èlaghuwâghi dâri lèsan ka lèsan.

2. Puisi anyar (modern) Puisi anyar èngghi ka'dinto angghidhân sè ta' tapèngkot da' gher-ogher (atoran- atoran) sè bâdâ. Dhâddhi manabi puisi anyar ka'dinto angghidhân sè ampon mardhika, ta' mabi aghuna'aghi gher-ogher (atoran-atoran) sè bâdâ. manabi ngangghidhá ghumantong dâ' kasokannèpon (kakencengngannna) sè ngangghit. Cem-macemma puisi anyar Engghi ka'dinto:

a. Balada èngghi ka'dinto puisi sè èssèna carèta.
b.Himne èngghi ka'dinto puisi pojhiyân kaangghuy Allah sè amorbhâ jhâghât, naghârâ, tor pahlawan.
c. Ode engghi ka'dinto puisi sè èssèna alemman dâ' ka orèng sè aghuna.
d. Epigram èngghi ka dinto puisi sè èssèna bhâb tatakrama kaodi'an.
e. Romansa èngghi ka'dinto puisi sè acarèta bhâb tarèsna.
f. Elegi èngghi ka'dinto puisi sè èssèna bhâb kasossa'an.
g. Satire èngghi ka'dinto puisi sè aèssè parsemmon.

Drama Bhasa Madhura 2

 Drama Bhasa Madhura 2

Drama engghi ka dinto angghidhán sé aghämbhärräghi kaodian tor bâteggha manossa dalem tengka lako sè élakone (dipentaskan) dalem pan-saponapan ondhâghan.

Sennè Drama segghut esambhat senné teater .

Dinèng macemmépon drama éngghi ka dinto :
 1 Drama tragedi : Drama drama se aèsse kasossa'an.
2. Drama komedi : Drama sé aesse palegghirân/ loco
3. Drama Tragekomedi : drama sè aessè kaseddhiyen sareng palengghiran.
4. Drama Farce : Drama se aesse  lolocon, nangèng ta sadhäjâna aghändhu dagelan.
5. Drama tablo : drama sè ngotama aghi ghulina, sadhája panjhák (tokoh), ta' adha kandha, namongbaghulina bhadhan se ekaparlo.
6. Drama opera : drama sè éérengè laghu tor tabbhuwan.
7. melodrama : Drama sè éèrènge tabbhuwan bisaos.

Baca Juga Unsur Kebahasaan Drama Bhasa Madhura

Bâgiyânna Drama (Struktur Drama) Bágiyånna drama èngghi ka'dinto:

1.  Prolog/pamokka'
Prolog aropa aghi pamokka / kadháddhiyán sè kabidhan dâalem drama. Dalem prolog bisa ngenallaghi asmana se poko' dalem careta (pelaku utama) Jhughan ajharbá aghi rèng-orèng kasebbhut, aghâmbharrâghi katerrangan (setting) tor laennépon.

 2. Dialog/ monolog (èssépon) Aropa'aghi pakakas keyasan kaangghuy aghuna aghi panjak (tokoh), sè éarep bisa aghambhárraghi kaodiân/ kadhäddhiyan tor batek dâri bhán-sabbhán orèng sé amaen dalem carèta. Saè carétaèpon oreng sè paleng parlo (pelaku utama) dalem caréta jhughân carètaèpon rèng-orèng sè laèn (pelaku sampingan)

3. Epilog/ Panotop
Epilog aropa aghi pongkasan/ keng-bingkèng dari drâma se ta' bisa écaréta'aghi polè. Panotop drama ghumantong da ésse'èpon drama. Bisa étotop sareng kasossa an Bisa étotop sareng kabhunga an
4. Pangarep : pan-ponapan sè parlo ètéro, tantowépon sè aropa kasaeyan. Dhinèng pan- ponapan sè ta parlo ètèro, sè aropa kajhuba'ân.

Drama Bahasa Madura

Drama 

Oca' drama aghandu arte engghi paneka macemma sastra se aropaaghi tandha pokok edhalem careta kaangghuy epadhaddhi tatengghun eattas pangghung.  Seekacareta paneka aghambarraghi kadhaddhiyan neng kaodhi'an ren saaren.  Tantona sengangghit drama ngaghunge bakto kaangghuy mamaso' hal hal sebenne kadhaddhiyan edhalem kaodhi'an re saare. Sengangghit drama e dhalem drama badha acem macem careta, eantara epon:

1. Drama Tragedi
     Engghi paneka drama senyaretaaghi bisa nombhuwaghi rasa sossa tor neserra oreng se ngoladhi.
2. Drama Komedi
     Engghi paneka drama careta epon da'oreng sengoladhi nombhowaghi rassa perak tor loco.
3. Drama Trage Komedi
     Engghi paneka drama se careta epon bisa nombhuwaghi rassa perak tor locho sareng rassa sossa padha badha.
4. Drama Farce
     Engghi paneka drama se careta epon
5. Drama Tablo
      Engghi paneka drama se careta epon aesse gerakan semata

Baca Juga Unsur Kebahasaan Drama Bhasa Madhura

Bagian bagian Drama :
1. Alur ( Dhasarra settong careta se kabannya'an aropa mamolana kadhaddhiyan)
2. Bhabhaghan  ( Ghalimpo'na kadhaddhiyan dalem careta neng settong drama)
3. Tokoh Drama( Panglako edhalem drama), aghandhu tello baghiyan
a. Bagian Fisiologis(Aropaaghi kabhadaanna badhana sae lake' otaba bine' sareng salerana)
b.  Bagian sosiologis( Aropaaghi pangkaddha sakola'an, aghamana, sareng ideologina)
c. Bagian Psikologis(Aropaaghi kapenterranna, bhabhateggha , ban laenna.
4. Latar( Aropaaghi kennengan sareng baktona settong kadhaddhiyan edhalem careta)
5. Pakakas( Aropaaghi ponapa seekaparlo kaangghuy mabadha tatengghun eattas pangghung)
6. Bhasa seeghunaaghi kodhu akor sareng babateg, tor pangkaddha tokoh

Katerangan:

Prolog( Settong kadhaddhiyan sengawalle settong tatengghun drama tarkadhang aesse pamaosan sadhaja seamaen drama).

Dialog( Catorra oeng separeppa'na amen drama. Melana bhasa seeghunaaghi kodhu ghampang ekangarte oreng senengghu Kong langkong dhalem aghunaaghi bhasa).

Epilog(Aesse pongkasan drama, biasana aesse pamaosan pokeddha careta kantos oreng senengghu ngerte dhe'jhalenna careta)