Unsur Intrinsik Drama Madura
Unsur Intrinsik Drama Madura Èngghi ka’ ḍinto aropa’aghi bâgiyân-bâgiyân ḍâri naskah sastra sè
aghânḍhu’: tema, alur otabâ ongrodhânna kadhâddhiyan è ḍâlem carèta,
tokoh (tokoh cerita), perran, carana akanḍhâ tor bulângan beccè’
salastarèna ngoladhi drama panèka.
 |
| Unsur Intrinsik Drama Madura |
1. Tema
Tema adalah pokeddhâ carèta sè bhâḍhi ècarèta’aghi saè nyata otabâ ta’
nyata. Mènorot ḍhâbuna Nurgiyantoro (1995) tema bâḍâ ḍuwâ’:
a. Tema mayor: pokeddhâ carèta sè ècarèta’aghi ngabidhi ḍâri
aḍâ’ sampè’ ka bingkèng.
b. Tema minor: pokeddhâ carèta tambâ’ân sè biyâsana èselsessellaghi ghân nè’-sakonè’ ta’ kantos èpalastarè.
2. Alur/ plot
Alur/ plot: mènorot ḍhâbuna Ghazali (2001) sè ampon nokèl
ḍâri Dietrich (1960), pangartèyanna plot èngghi panèka
ongrodhânna kadhâddhiyân sè bâḍâ è ḍâlem carèta. Kadhâddhiyân
ghellâ’ èyongrot ngangghuy ongrodhân sabâb-pangghibât (sebabakibat), molaè ḍâri kadhâddhiyân sè ḍâ’-aḍâ’ kantos carèta sè kèngbingkèng kadhibi’: bâgiyân carèta sè ḍâ’-aḍâ’ biyasana ghi’ ta’
salekko, nangèng sajân abit sajân rowet kantos tokoh cerita kodhu
mongkasè carètana. Ḍi-buḍina sala sèttongnga tokoh cerita
èpakala. Mètorot pamangghina Sudjarwadi (2005), alur/ plot è
ḍâlem drama paḍâ sareng plot/alur prosa fiksi. Mèla panèka,
alur/plot ngangghuy struktur plot akadhi è bâbâ panèka:
a. Eksposisi otabâ Pengenalan : bâgiyânna carèta sè ngennallaghi
pokpara sè èyaḍhebbhi sareng tokoh utama cerita, è ka’ḍimma
kadhâddhiyânna, tor neng ghun ka’emma kadhâddhiyânna carèta
ghellâ’.
b. Pertikaian: tokoh utama cerita ngalami pokpara polana apadhu,
abhungbhâng, otabâ ngabâjhi’i mosona ḍâri sabâb pamangghina
otabâ pangaterrona ta’ èkasokanè. Padhuna tokoh utama ghellâ’
sajân abit sajân anakso kantos sè kaḍuwâ ta’ kennèng pellang sè
makala’a otabâ matèbhâ’â mosona. Ḍi-buḍina lako, sala sèttongnga
tokoh cerita kodhu kala.
c. Puncak otaba klimaks: neng è bâgiyân ka’ ḍinto tokoh cerita ambhâ’
patè sè makala’a otabâ matèbâsa mosona, bâjhi’na ampon ḍâpa’ ka
bun-embunanna. Konflik ḍâlem carèta kasebbhut ampon klimaks,
ampon ḍâpa’ ka poncana. Tokoh cerita sè amosowan kodhu
motossaghi, “sèngko’ apa bâ’na sè kala”.
d. Penyelesaian: aropa’aghi pongkasanna carèta sè ka’ ḍimma sala
sèttongnga tokoh cerita sè mennang ngaollè sè ètojjhu. Kalamon
sè mennang tokoh baik otabâ protagonis, tema carètana kodhu
èpamonyè positif akadhi “ Sè bhenḍer ella tanto mennang bân sè
dholim bhâkal kala.” Nangèng, manabi tokoh antagonis sè
mennang, pokedhânna tema kodhu èpamonyè negatif akadhi “Ta’
ghâmpang ngaollè pangaterro mon ghun tarèkana korang ghuongghu.”
3. Tokoh tor penokohan:
Tokoh: Sèttong orèng sè èparcajâ ajhâlânnaghi carèta. Orèng
ghellâ’ bâḍâ tor ngalakonè kadhâddhiyân sè bâḍâ è ḍâlem carèta
kasebbhut.
Mètorot bânnya’-buntenna kalakowan sè èjhâlânnaghi, tokoh
èpantha dhâddhi tello’ macem:
a. Tokoh utama otabâ tokoh sentral: orèng sè èparèngè pakon
ajhâlânnaghi carèta molaè ḍâri awwâl kantos akhèrra carèta. Mèla
panèka, tokoh otama ghellâ’ palèng segghut hadir è ḍâlem
kadhâddhiyân sè bâḍâ è ḍâlem carèta.
b. Tokoh bawahan: tokoh cerita sè ta’ patè noro’ amaèn è ḍâlem
carèta kasebbhut.
c. Tokoh latar: tokoh carèta sè namong dhâddhi bu-èmbu,
opamaèpon dhunor (pembantu) otabâ tokang jâgâ kantor otabâ
hansip.
Penokohan artèna bâbâtek sè èka’anḍi’ tokoh cerita. Bâḍâ tatello’
babâtegghâ tokoh cerita sè parlo èkaonèngè:
a. Protagonis: tokoh cerita sè anḍi’ pakon abhillâi tema carèta sopajâ
hasèl. È ḍâlem carèta, tokoh protagonis biyasana èpatemmo moso
rèng-orèng sè lang-ngalangè hajhâddhâ. Patèngkanna rèng-orèng
sè lang-ngalangè ghellâ’ sajân abit sajân sara. Biyâsana, tokoh
protagonis arèya anḍi’ bâbâtek bhâghus. Dhâddhi maskèya ètarajhângngaghi kaalangan sè nyakè’è, ta’ tao tokoh protagonis
jarèya sè pas anḍi’a pangaterro malessa ka mosona.
b. Antagonis: tokoh cerita sè anḍi’ pakon atarèka sopajâ tema
carètana ta’ hasèl. Tarèkana tokoh antagonis jarèya sajân abit sajân
mapotek pèkkèranna tokoh protagonis. Biyâsana, tokoh antagonis
arèya anḍi’ bâbâtek jhubâ’.
c. Tritagonis: tokoh cerita sè èparèngè pakon mèsa tokoh protagonis
sareng tokoh antagonis manabi ḍuwâ’ orèng ghellâ’ apadhu. Tarèka
mèsa ḍuwâ’ orèng sè amosowan ghellâ’ èlakonè moso tokoh
tritagonis manabi carètana ghi’ ta’ ḍâpa’ ka bâjâna obus otabâ
marè.
d. Latar/setting: Aropa’aghi bâgiyân sè sanget parlo, sabâb latar bisa
nambâi katerrangan sapa saongghuna tokoh cerita. Latar
kennengngan aghâmbharrâghi bâḍâ è ḍimma tokoh, mon
kennengnganna aropa roma otabâ kantor, pas latar jârèya
nodhuwaghi bâramma kabâḍâ’anna tokoh jârèya. Kalamon latarra
sèttong panḍhâpa, pas nodhuwaghi jhâ’ tokoh cerita èntaran ka
panḍhâpa.
Baca Juga : Unsur Ekstrinsik Drama Madura
Label: BAHASA MADURA, drama, kelas 3
