Pengertian Tembhang Macapat Madura, Ciri-ciri dan Contohnya

Mari Mengenal Tembhang Macapat Madura

Pada kesempatan kali ini sangkolan.com akan membahas mengenai Apa Itu Tembhang Macapat Madura, Ciri-ciri dan Contohnya. Tembhâng Macapat panèka èyangghit sareng para wâli è bakto jhâman Kawâliyân. Tembhâng kasebhut èghuna’aghi mènangka pakakas (sarana) ka’angghuy nyebhârraghi ajhârân agama Islam.

Pengertian Tembhang Macapat Madura, Ciri-ciri dan Contohnya

Sejarah Tembhang Macapat Madura

Asal molana tembhâng macapat sè èyangghit sareng para wali sa’amponna aghuna’aghi horop jhâbân lajhu èyobâ ḍâ’ horop Arab Pèghu tor bhâsana aghuna’aghi bhâsa Jhâbâ Kabi (bhâsa Jhâbâ Kona). Kantos samangkèn sadhâjâ layang tembhâng macapat pagghun aghuna’aghi tolèsan Arab Pèghu, bhâsana bhâsa Jhâbâ Kabi (bhâsa Jhâbâ Kona). 

Pramèla ka’ḍinto tembhâng macapat sè bâḍâ è masyarakat masthè ètoro’è tokang tegghes kaangghuy ngartè’è tembhâng ḍâ’ bhâsa Madhurâ nyopprè pamèyarsa ngartè èssèna tembhâng kasebbhut. Namong manabi pagghun hal ka’ḍinto tantona abâk malarat ka’angghuy èyajhârraghi ḍâ’ ngangoḍâdhân otabâ para morèd è sakola’an. Mèlana para seniman/ pujhângghâ ngangghit tembhâng kasebbhut kalabân aghuna’aghi horop latèn Madhurâ. Angghidhân ka’ḍinto ka’angghuy maghâmpang èyajhârraghi ḍâ’ ngangoḍâdhân otabâ para morèd è sakola’an. 

Ciri-ciri Tembhâng Macapat Madhurâ

Cèrè-cèrèna tembhâng Macapat salaèn ḍâri bânnya’na okara è bhânsabbhânna paḍḍhâ anḍhegghân akadhi kasebbhut è attas bâḍâ jhughân :

a. Bânnya’na keccap è bhân-sabbhân bhiri (okara) sè ènyamaè ghuru bilângan.

Contona:

Neng jhâlan maḍḍhâ tè-ngatè. (ghuru bilânganna bâḍâ 8)

Nyèmpang kacèr kodhuna. (ghuru bilânganna bâḍâ 7)

b. Monyè otabâ vokal ahèr è bhân-sabbhân bhiri ènyamaè ghuru laghu.

Contona:

Neng jhâlan maḍḍhâ tè-ngatè. (ghuru laghuna è)

Nyèmpang kacèr kodhuna. (ghuru laghuna a)

Katerrangan:

Vokal ahèr è bhân-sabhânna bhiri bisa jhughân ètotop sareng konsonan.

Nangèng, ghuru laghuna bhiri ka’ḍinto pagghun èyangghep monyèna vokal sè bâḍâ.

Contona:

Sengka rèya pangghuḍhâna iblis (ghuru laghuna pagghun èyangghep “i”)

Bâḍâ palang bâḍâ pojhur (ghuru laghuna pagghun èyangghep “u”)

Rumus Tembhâng Macapat Madhurâ

Ka’angghuy jhârna’na èyatorè marèksanè katantowan è bâbâ panèka :

1. Tembhâng Artatè (10) = 10è /i , 10a, 8è /i , 7o /u, 9è /i , 7a, 6o /u, 8a, 12è /i , 7a. 

2. Tembhâng Maskumambang (4) = 12è /i , 6a, 8è /i , 8a

3. Tembhâng Sènom (9) = 8a, 8è /i , 8a, 8è /i , 7è /i , 8o /u, 7a, 8è /i , 12a

4. Tembhâng Kasmaran (7) = 8è /i , 8a, 8è /i, 8a, 7a, 8o /u, 8a

5. Tembhâng Slangèt (6) = 8o /u, 8è /i , 8a, 8è /i , 8a, 8è /i

6. Tembhâng Pangkor (7) = 8a, 11è /i , 8o /u, 7a, 12o /u, 8a, 8è /i

7. Tembhâng Dhurma (7) = 12a, 7è /i , 6a, 7a, 8è /i , 5a, 7è /i

8. Tembhâng Mèjhil (6) = 10è /i , 6o /u, 10è /i , 10è /i , 6è /i , 6è /i

9. Tembhâng Pucung (4) = 12o /u, 6a, 6è /i , 12a

Conto Tembhâng Macapat Madhurâ

Tong- sèttongnga tembhâng macapat bâḍâ sè paḍâ tor bâḍâ sè ta’ paḍâ

bannya’na okara (ghâtra) ḍâlem sapadḍhâ anḍhegghân (sabaiddhâ)

1. Tembhâng Artatè bâḍâ 10 okara (ghâttra)

Conto :

1. Sorabhâjâ Kamal labân Pèḍèng

2. Ka Bhângkalan Nyronḍung Tanamera

3. Talèngko’ Jhâtè rongkangè

4. Bhâlighâ Jrengngè’ Torjhun

5. Kottha Sampang labân Nyamplongè

6. Bhândhârân labân Brânta

7. Pamekasan tandhuk

8. Arsojhi labân Dhuwara

9. Paraghâ’ân Kapèḍi lajhu Èngḍâkè

10. Srongghi Kolor Pakotthan

(Èpetthèk ḍâri buku “Tembhâng Macapat Madhurâ” karanganna Oemar Sastrodiwirjo)

2. Tembhâng Maskumambang bâḍâ 4 okara ( ghâttra )

Conto :

1. Aḍu ana’ kènga’ana ongghu atè

2. Jhujhur rèya moljâ

3. Ḍâ bhâdhân ta’ amberrâ’i

4. La-mala ḍhâmmang kèbâna

(Èpetthèk ḍâri buku “Tembhâng Macapat Madhurâ” karanganna Oemar Sastrodiwirjo)

3. Tembhâng Sènom bâḍâ 9 okara (ghâttra)

Conto :

1. Patè-ngatè sè acaca

2. Ma’ ta’ dhâghâ kabhâlâi

3. Dhing cacana wa’ ngalanyar

4. Tanto ḍâgghi’ conè masthè

5. Wa’ sènga’ jhâ’ ngangènthèng

6. Jhubâ’ nyama dhâddhi malo

7. Bi’ kaghâliyâ sènga’

8. Batek ketthâng ta’ tèrowè

9. Masthè paḍâ yâ bânnya’ ngajhâghâ bhunga

(Èpetthèk ḍâri buku “Tembhâng Macapat Madhurâ” karanganna Oemar Sastrodiwirjo)

4. Tembhâng Kasmaran bâḍâ 7 okara ( ghâttra )

Conto :

1. Neng jhâlân maḍḍhâ tè- ngatè

2. Ma’ ta’ mangghi aral dhika

3. Nyèsè kacèr nèko masthè

4. Tatompa’anna napèya

5. Nyèmpang kacèr kodhuna

6. Brinto nagara sè ngator

7. Ma’ lè slamet kadhâddhinna

(Angghidhânna H. Sastro )

5. Tembhâng Slangèt ( Kènanthè ) bâḍâ 6 okara ( ghâttra )

Conto :

1. Bhungkana kalangkong loros

2. Ranca’ bi’ tolop ḍhâ – anḍhi

3. Ḍâunna bi’ tamèng paḍâ

4. Buwâ bânnya’ kompol kabbhi

5. Towa – towa salèn roba

6. Asal bhiru obâ konèng

(Èpetthèk ḍâri buku “Tembhâng Macapat Madhurâ” karanganna Oemar Sastrodiwirjo)

6. Tembhâng Pangkor bâḍâ 7 okara ( ghâttra )

Conto :

1. Manossa è dhunya rèya

2. Angengghunè bâgiyanna bi’ – dhibi’

3. Bâḍâ palang bâḍâ pojhur

4. Sè mèskèn maso’ palang

5. Dhing sè soghi gulungan sè ontong

6. Bâḍâ apes bâḍâ moljâ

7. Sè kobâsa nantowaghi

7. Tembhâng Dhurma bâḍâ 7 okara ( ghâttra )

Conto :

1. Tembhâng Dhurma aghânḍhu’ sèttong nasèhat

2. Nasèhaddhâ rèng alèm

3. Katonna jhâ- majjhâ

4. Tapè èssèna merras

5. Klamon toro’ ghâtèyaghi

6. Manfaat rajâ

7. Masthè ta’ ngocèbânè

(Èpetthèk ḍâri buku “Tembhâng Macapat Madhurâ” karanganna Oemar Sastrodiwirjo)

8. Tembhâng Mèjhil bâḍâ 6 okara ( ghâttra )

Conto :

1. Bhârâng wâjib ta’ ghâmpang lakonè

2. Marghâ sengka tombu

3. Sengka rèya pangghuḍhâna iblis

4. Ḍhinèng iblis lèbur lang- ngalangè

5. Ḍâ’ rèng lako wajib

6. Nyopprè ta’ alako

(Èpetthèk ḍâri buku “Tembhâng Macapat Madhurâ” karanganna Oemar Sastrodiwirjo)

9. Tembhâng Pucung bâḍâ 4 okara ( ghâttra )

Conto :

1. Bapa’ pucung ropana amènḍhâ ghunong

2. Taḍâ’ sè lèburrâ

3. Mala kabbhi paḍâ bâjhi’

4. Dhing kangghunan èlos-ellos nges-prengngesen

(Èpetthèk ḍâri buku “Tembhâng Macapat Madhurâ” karanganna Oemar Sastrodiwirjo)

Demikian artikel sangkolan kali ini mengenai Pengertian Tembhang Macapat Madura, Ciri-ciri dan Contohnya. Semoga informasi tersebut bisa bermanfaat bagi kita semua.

Silahkan tinggalkan komentar apabila ada pertanyaan yang ingin diajukan.

Ondhaggha Bhasa Madhura | Tingkatan Bahasa Madura

Ondhaggha Bhasa Madhura | Tingkatan Bahasa Madura

Pangajhârân 1 Tema: Tatakrama

Oladhi video e baba paneka | Lihat video di bawah ini

Mènangka sè kabidhân, sabellunna sampèyan ajhâr bhâb neng lalampa’an kapèng sèttong panèka, ngèrèng areng-sareng maos du’a’ ḍhimèn kalabân èseppowè sareng ghuru. Tatèngka beccè’ kodhu èstowaghi, è antarana:

• o Sabellunna bân samarèna ngakan jhâ’ loppa tanangnga abâcco.
• o Bâ’na kodhu ngoḍungè ḍhâ’ârân otabâ jhân-jhâjhân sè bâḍâ è aḍâ’na bâ’na, sopajâ ta’ ètèngghâ’i lala’ sè ngèbâ panyakèt.

Kalabân bâḍâna onḍhâgghâ bhâsa ampon moḍḍhâ jhâ’ bhâsa Madhurâ panèka salaènna pakakas ka’angghuy aḍhâ-kanḍhâ sareng orèng laèn jhughân aghânḍhu’ tatakrama angsal èghuna’aghi kalabân lerres. È bhân-sabhân onḍhâghân ghâpanèka bâḍâ sè sokkla bân bâḍâ sè camporan.

Macemma onḍhâgghâ bhâsa:

1. Bhâsa manḍhâp/kasar (enjâ’ iyâ)

2. Bhâsa tengnga’an (engghi enten)

3. Bhâsa alos (ènghi bhunten)

1. Onḍhâgghâ bhâsa enjâ’ iyâ:

Onḍhâgghâ bhâsa enjâ’ iyâ sè sokkla otabâ sè camporan èghuna’aghi aḍhâ-kanḍhâ sareng:

• 1. Sakanca’an
• 2. Satarètanan
• 3. Orèng seppo tamaso’ majhâḍi’, emba, aghung otabâ juju’ ḍâ’ na’ potona otabâ ḍâ’ orèng sè langkong anom.
• 4. Mattowa ḍâ’ mantona
• 5. Ghuru ḍâ’ morèddhâ
• 6. Kèyaè ḍâ’ santrèna
• 7. Lora ḍâ’ dhunorra otabâ kabulâna

È jhâman sè tapongkor, kanjeng rato ḍâ’ kabulâna, papatè ḍâ’ panjuriddhâ, bâdhâna ḍâ’ bâbâ’anna kantos kalèbun ḍâ’ maghârsarèna aghuna’aghi onḍhâgghâ bhâsa enjâ’ iyâ. Namong samangkèn ampon ta’ akadhi ghâpanèka. Sè lombra, sanarè ka sè langkong anom bâḍâ jhughân sè aghuna’aghi bhâsa èngghi bhunten. Bupati ḍâ’ pongghâbâna, kalèbun ḍâ’ maghârsarèna pagghun abhâsa.

Bhâsa enjâ’ iyâ èsebbhut jhughân bhâsa mapas otabâ ta’ abhâsa.

Conto

Bhâsa enjâ’ iyâ sokkla

: Bâ’na ta’ anḍi’ korsè?

: Sèngko’ èntara ka pasar

Bhâsa enjâ’ iyâ camporan

: Sèngko’ ghi’ neḍḍhâ’â ghâllu

: Bâ’na bârâmpa pottrana?

2. Onḍhâgghâ bhâsa engghi enten

Onḍhâgghâ bhâsa engghi enten sè sokkla otabâ camporan kapprana èghuna’aghi orèng manabi aḍhâ-kanḍhâ sareng:

• 1. Sakanca’an
• 2. Satarètanan/ sabhâlâ’ân
• 3. Lakè ḍâ’ binèna
• 4. Mattowa ḍâ’ mantona

Contona Bhâsa engghi enten sè sokkla

Mattowa : “ Pokol sanapè dhika sè mangkaddhâ ngajhâr?”

Manto : “ Pokol satengnga bâllu’ panèka!”

È ḍâlem conto è attas panèka mattowa adhâbu ḍâ’ mantona aghuna’aghi bhâsa tengnga’an, nangèng mantona ajâwâb aghuna’aghi bhâsa èngghi bhunten.

Bâḍâ jhughân bhâsa engghi enten camporan. Sè èmaksot camporan èngghi panèka bhâsa engghi enten ècampor sareng èngghi bhunten.

Èbhu mattowa : “ Dhika bilâ sè mèyosa?”

Manto : “ Insya Alla saḍumalem kainto, Bhu!”

3. Onḍhâgghâ bhâsa alos (èngghi bhunten)

Onḍhâgghâ bhâsa èngghi bhunten kappra èghuna’aghi orèng manabi abu-ḍhâbu sareng:

• 1. Sakanca’an sè paḍâ seppona.
• 2. Satarètanan/sabhâlâ’ân ḍâri sè ngoḍâ’ân ḍâ’ ka sè seppowan, ompamana alè’ ka emmagghâ otabâ ka embhugghâ.
• 3. Ana’ ḍâ’ orèng seppona, majhâḍi’na, aghungnga, juju’na, sareng salaènna sè langkong seppo.
• 4. Bâḍâ jhughân raji ḍâ’ rakana.
• 5. Morèd ḍâ’ ghuruna.
•  6. Santrè ḍâ’ kèyaèna/nyaèna, jhughân santrè ḍâ’ lorana (pottrana kèyaè).

Onḍhâgghâ bhâsa èngghi bhunten jhughân kappra èghuna’aghi orèng manabi apidato neng kompolla orèng bânnya’ sanarè bâḍâ sè ngoḍâ’ân sareng sè apidato. Maksoddhâ, orèng sè apidato ghâpanèka ngormadhi ḍâ’ sadhâjâ sè mèrengngaghi pidatona.

Conto:

Santrè : “ Bhâdhân kaulâ nyo’ona èdhi palèmana arè mangkèn.”

Kèyaè : “ Bâddhinna bâ’na molèya, yâ? Iyâ, bi’ tè-ngatè è jhâlân.”

Santrè : “ Mator èngghi panèka. Nyo’ona pangèsto. Ta’ langkong nyo’ona pa’amèdhân.”

sumber : malate satman