Unsur Kebahasaan Puisi Madura, Majas Puisi Madura

Unsur Kebahasaan Puisi Madura, Majas Puisi Madura

Pasèra’a bisaos sè ngangghit puisi masthè aghâdhuwân cèrè khas ghuna abhiḍâ’aghi angghidhânna orèng sèttong ka sèttongnga.

È ḍâlem puisi bhâsa sè èghuna’aghi sala sèttonga aghânḍhu’ majas. Sè èmaksot èngghi panèka carana aghuna’aghi bhâsa sopajâ matombu artè anyar akadhi bhârâng matè acora’ oḍi’ sabhâligghâ bhârâng oḍi’ acora’ matè, ompamana ombâ’ tasè’ bâng-tabângan panèka bhârâng matè acora’ oḍi’. Mella’ matana gherrâng panèka aghânḍhu’ artè manossa lè ta’ manangalè.

Macemma majas èstona bânnya’ namong sè èjhârbâ’âghi è ka’ḍinto ḍupolo bisaos èngghi panèka:

1. Alegori : 
èngghi panèka “ gaya bahasa” sè maḍâpa’ maksot ta’ kalabân jhârna’. Opamaèpon parbhânḍhingan sè aropa ghâmbhârân sè ḍâ’-panḍâ’.
Akadhi:  Ḍâri kasambu’na, abâ’na akantha angghu’ ta’ èpècè’. 

2. Anafora : 
èngghi panèka “gaya bahasa” sè oca’ otabâ okarana èsebbhut èli-bâli.
Akadhi:  Kabhâghusân sareng kajhubâ’ân panèka èpangghi’i bânnèneng alas sèseppè, bânnè neng tasè’ sè nyalam malolo. 

3. Klimaks : 
èngghi panèka “gaya bahasa” sè nodhuwâghi kabâḍâ’ân sè mamolanna jhâ-majjhâ, sè ahèrra sajân sara.
Akadhi:  Ḍâ’-aḍâ’na angènna ser-kalesserran, pas dhâddhi bhârât, ḍibuḍina dhâddhi kalangbusbus.

4. Antiklimaks : 
èngghi panèka “gaya bahasa” sè nodhuwâghi kabâḍâ’ân, sè mamolanna sarasè ahèrra sajân majjhâ. Akadhi:  Mamolanna ojhân ra’-bherreng, bit-abit rèsè’, ḍi-buḍina pas terrang. 

5. Antitesa: (antithesis)
èngghi panèka “gaya bahasa” sè nodhuwâghi pa-ponapa sè agâmbhârrâghi kabâḍâ’ân sè alalabânan otabâ sabhâligghâ.
Akadhi : 
 Rajâ – kènè’ 
 Mamolan – pongkasan 
 Towa – ngoḍâ

6. Apestrofa: 
èngghi panèka “gaya bahasa” sè èghuna’ghi ka’angghuy panyapa ka orèng laèn.
Akadhi:  Cangkranèngrat IV èsambhât jhughâ Sèḍhingkep. 

7. Asosiasi: 
èngghi panèka “gaya bahasa” sè aḍhingbhânḍhingngaghi pa-ponapa sareng bhârâng laèn. Biyasana aghuna’aghi oca’ : sapertè, mènangka, akantha, paḍâ so sareng laènna.
Akadhi : 
 Bhâdhânna lanjhâng paḍâ so pangpangnga listrik. 
 Matana èndhâ marabhut bintang portèka. 

8. Euphemisme:
èngghi panèka macemma “gaya bahasa” ka’angghuy ma’alos.
Akadhi :Tang lèbun maskè ko’-rongko’ tapè majhembhâr ka pèkkèr. 

9. Hiperbola:
èngghi panèka “gaya bahasa” sè bât-talèbât lebbi.
Akadhi:  Sowârana maghunḍhek bhumè 

10. Ironi :
èngghi panèka “gaya bahasa” sè nyacat/ nyalè kalabân alos.
Akadhi :  Ḍuh pacacana mara ghâluḍhuk. 

11. Litotes:
èngghi panèka “gaya bahasa” ka’angghuy mamajjhâ otabâ ma’alos oca’.
Akaḍhi:
 Mon ngoca’a bhuḍhu, “kana’ jarèya namong korang pangalaman”. 
 Mon ngoca’na mèskèn = orèng ḍumè’. 

12. Metafora: 
èngghi panèka “gaya bahasa”sè nganḍhiyaghi paponapa sareng sèttong hal amarghâ èyangghep bâḍâ sèpaddhâ bhârâng ka’ḍinto sè paḍâ.
Akadhi : 
 Mon Sitti rowâ pajhât kembhângnga kampong.
 Sholat rèya pangpangnga aghâma.

13. Metonimia :
èngghi panèka “gaya bahasa” sè aghuna’aghi oca’ sè ḍhâddhi ghântèna bhârâng sè èghâmbhârrâghi. Akaḍi : Sèngko’ senneng aroko’ Jarum bânnè Gudang Garam. 

14. Paradoks: 
èngghi panèka “gaya bahasa” sè katonna alalabânan sareng pamangghina kabânnya’anna orèng, tapè saèstona aghânḍhu’ pa-ponapa sè lerres.
Akadhi: 
 Kamarḍika’an panèka saèstona ngèket mongghu bhângsa Indonesia (maksoddhâ manabi ampon mardhika tanto èsoson atoran-atoran /ḍhâng-onḍhâng sè ngator bhângsa ḍâlem anaghârâ). 

15. Perifrase :
èngghi panèka “gaya bahasa” sè ngobâ frase sè lanjhâng èpadhâddhi frase sè panḍâ’.
Akadhi : 
 Ali asakola neng Kota Kembang (maksoddhâ Kottha Bandung). 

16. Personifikasi : 
èngghi panèka “gaya bahasa” sè ngangghep bhârâng matè thâ’-kanthâ’a oḍi’.
Akadhi :
 Angèn bây-kerbâyan nyapa sèngko’ neng ghir sèrèng Talang. 

17. Pleonasme :
èngghi panèka “gaya bahasa” sè sèpaddhâ bitalebbi tor kalèro.
Akadhi:
 Para Bapa’-bapa’, para èbhu-èbhu, sè paḍâ moljâ. 

18. Simbolik:
èngghi panèka “gaya bahasa” sè aghânḍhu’ parlambhângnga pat-sèpatta kèbân, bu- tombuwân otabâ rângbhârâng laèn sè matè, èbhânḍhingngaghi sareng sèfatta manossa.
Akadhi: 
 Pangakanna marabhut colo’ songay. 

19. Sinedokhe: 
èngghi panèka “gaya bahasa” sè nyebbhut sèttong bâgiyân kalabân maksod sadhâjâna otabâ sabhâligghâ.
Akadhi : 
 Indonesia makala Malaysia è bâkto addhuwân tembhung. 

20. Sinisme:
èngghi panèka ‘gaya bahasa” sè aghânḍhu’ parsemmon sè samar.
 Akadhi : 
 Orèng ghunong na’nong bâto kalètthak (maksoddhâ: orèng dhisa).

Contoh Puisi Bahasa Madura, Puisi Kona dan Puisi Anyar

Contoh Puisi Bahasa Madura, Puisi Kona dan Puisi Anyar

1. Contoh Puisi Bahasa Madura : Kasta (Sesal/Penyesalan)

KASTA

Angghidhân: Abdul Gani

Pangarep bisa ècanḍhâk

Ètegghu’i terro èpasekkenna

Pola bisa èkaè’aghi ka ngen-angen

Dhâddhiyâ ghâmbhâr gântheng

Nyonar sè cekka’ ḍâlem oḍi’

Sèkobâsa ghâmbhârrâ laèn

Ghâmbhâr sokkla

Ta’ bisa aobâ

Abârna hakèkat

Ro’om hèkmat

Ta’ ḍugghâ

Namong bisa kasta

2. Contoh Puisi Bahasa Madura : JHÂNJHI (Janji)

JHÂNJHI

Angghidhân: Abdul Gani

Nalèka ènga’ ka jhânjhi

Terro rampa’a

Tapè ro’omma ḍuwâ’ jhâlan

Atè bân pèkkèr ta’ paḍâ

Bâḍâ sala

Bâḍâ bhenḍer

Tapè jhânjhi tèngghi

Pagghun ongkol

Bhenḍer dhâddhi sala

Sala dhâddhi bhenḍer

Ta’ kèra sala

Sala sala sala

Bhenḍer bhenḍer

3. Contoh Puisi Bahasa Madura : TANG NYABȂ GHUN SAKERRA’ (Nyawaku Hanya Seiris)

TANG NYABȂ GHUN SAKERRA’

Angghidhânna: Abdul Gani

Satèya sèngko’ manjheng

Mandheng tokang tèngghâr

Sarḍâḍu Bâlandhâ bân kamalaradhânna bhângsa

È Lon-alon Lu’-ghulu’

Tang nyabâ pajhât ghun sakerra’

Tapè ta’ tako’ apèsa bi’ tang raghâ

Kalamon asabâb abhillâi naghârâ

Sèngko’ aromasa la ta’ sèsèp ḍâri pasthè

Tapè tolong lèllanè

Tang mowa jhâ’ sampè’ tatoktok

Kalabân kamalaradhân bân sapatuna Bâlândhâ.

Tang nyabâ pajhât ghun sakerra’

Tapè ta’ tako’ èkala’ tokang tèngghâr Bâlândhâ

Ta’ tako’ lobângngâ tèngghâr èpamaso’ ka colo’

È ḍinna’ è Lon-alon Lu’-ghulu’

4. Contoh Puisi Bahasa Madura : Ningnang Ningghung

Ningnang Ningghung

Angghidhânna: Adien

Nongghâl dzât

Sè jhârbâ’âghi ... bhernèng, ngacèrnang

Sè amorbhâ jhâgât ...

Kongsè Maha Aghung

Ningnang ninghung

Ta’ ning laèn sè èsembhâ

Angèng ... Allah sè nongghâl

Dzat sè amorbhâ jhâghât

Bân sadhâjâ mahlok

Èḍhâbuwaghi ḍâlem bâburughân ...

Sanajjhân tang kabulâ kabbhi

Ta’ nyembhâ ... tor pamaloppa ... ḍâ’ dzat

Sè nongghâl sampè’ akhèr jhâman...

Dzat sè nongghâl nèko

Pagghun ngeccèt cabbhi

Tor sadhâjâ tombuwân è morbhâ jhâghât

Manossa oḍi’ kongang mèlè

Becce’ ... jhubâ’ ḍâlem larjhâp tèngka’na

Bilâ taḍâ’ bhâkal bâḍâ

Bilâ ampon bâḍâ bhâkal taḍâ’ polè

Sèttong pangrènget ... mongghu

Ḍâ’ sadâjâ manossa

Ningnang ninghung

Ghumatè ... ḍâlem pèkkèr sè jhuntrong

Tor ghulina atè sè jhekjhek ...

Ngalèning ... ngaghungngaghi ...

Dzat sè Aghungât

Sè jhârbâ’âghi ... bhernèng, ngacèrnang.

5. Contoh Puisi Bahasa Madura : Alako Berrâ’ Apello Konèng

Alako Berrâ’ Apello Konèng

Angghidhân: M. Hafid Effendy

Rèng Madhurâ jhâjhulugghâ

Lako berrâ’ nyabâna, pello konèng komandhinna

Sabbhân arè ajingjing sol-taghisol

Namong nyarè nasè’ saompa’an mongghu na’potona

Rèng Madhurâ pellona èkapanḍi, napsona sè aghunjâk

pagghun taḍâ’ paḍâ

Rèng Madhurâ, lakè’ binè’ alako berrâ’ apello konèng.

Tep-tebbhâ jhemjhem bân rajjhâ kabaḍâ’ânna rèng Madhurâ

Alako berrâ’ ampon dhâddhi kaoḍi’ânna

Sèyang malem abhuru alako berrâ’ apello konèng

Rèng Madhurâ taḍâ’ lajjânna

Rèng Madhurâ taḍâ’ lambânna

Rèng Madhurâ kerras tapè akerrès

Rèng Madhurâ kalonta tèngka polana

6. Contoh Puisi Bahasa Madura : SOMOR TANTO

SOMOR TANTO

Angghidhân: M. Hafid Effendy

Berrit jhâjhulugghâ

Berrit kalontana

Berrit mongghu ḍâ’ sè parcajâ

Somor tanto aèngnga lebbhur sombherrâ kaoḍi’ân

Somor tanto namong rèng kona sè tao

Somor tanto namong rèng sè angrasa seppo sè tao

Tarkaḍhâng angrasa berrit

Esèttong panemmo sè taḍâ’ paḍâ

Aghumbâ’ aèngnga lebbhur

Ngacèrnang bhersè bân asrè

Sombher sè ta’ bu-ambu

Kakobâsa’anna sè Aghung taḍâ’ paḍâ

Tapè bilâ taḍâ’ rokat, dhâddhi berriddhâ ḍâ’ sakabbhinna bhâlâ tatangghâ

Namong rèng sè semma’ ka sè Aghung sè bisa arabât

Contoh Ghancaran Bahasa Madura

Contoh Ghancaran Bahasa Madura

1. Contoh Ghancaran Narasi Bahasa Madura

Bâkto laodhân, Roy nolès neng è buku agenda sambi neḍḍhâ sangona sè èbhâkta ḍâri compo’na. Jhâ’ – sakejjhâ’, sèrana aḍânga ka ghâbhâgghâ perpustakaan, makerso’ alès, tor mèsem sambi nolès acora’ neng è perpustakaan ka’ḍinto namong bâḍâ Roy kadhibi’ân.
Paragraf è attas tamaso’ teks narasi polana teks kasebbhut bâḍâ kadhâddhiyân sè è jhâlânè sareng Roy.

2. Contoh Ghancaran Eksposisi Bahasa Madura

Orèng sè dhujân aroko’ cè’ ghâmpangnga aghânḍhu’ panyakèt. Nangèng bâdhân kaulâ angghâḍhuwi pamangghi jhâ’ kokossa roko’ sè èsergu’ orèng sè ta’ aroko’ langkong bhâbhâjâ, sabâb kokos ghâpanèka maghâmpang ḍâtengnga panyakèt kangker.

Sè ḍâ’-aḍâ’, sanaosa orèng sè ta’ aroko’ ka’ḍinto namong nyergu’ kokos sakonè’ ètèmbhâng orèng sè aroko’, nangèng ca’èpon orèng sè ngalampa’aghi panalèktèghân, kokos sè èsergu’ orèng sè ta’ aroko’ ka’ḍinto aghânḍhu’ zat kimia sè bâḍâ raconna sè sanget rajâ bhâbhâjâna.

Kokos sè aghânḍhu’ racon ghellâ’ bânnya’na tèkel tello kalèna kokos sè aèssè benzo-apyrene, enem kalè langkong bânnya’ kokos sè aèssè loluene, sareng langkong bânnya’ 50 kalè tèkellan dimenthyl nitrosamine sè èsergu’ orèng sè aroko’. È bingkèng arè, kokos sè èsergu’ orèng sè ta’ aroko’ghellâ’ ambhâbhâjânè ḍâ’ bhâdhânna orèng ghellâ’.

Sè nomer ḍuwa’, hasèl panalèktèghân sè bhuruwân bisaos ampon aḍhâbuwâghi jhâ’ orèng sè ta’aroko’ langkong ghâmpang ècapo’ kangker katèmbhâng orèng sè aroko’. Panalèktèghân ghellâ’ jhughân aḍhâbuwaghi jhâ’ orèng sè ta’ aroko’ ghâmpang ècapo’ panyakèt kangker ḍârâ, otabâ leukimia, 6-8 kalè langkong bânnya’ ḍâri orèng sè aroko’, sareng bhâbhâjâ kangker serviks sè bânnya’na 3-4 kalè langkong segghut katèmbhâng orèng sè aroko’.

Kapèng tello’na, hasèl panalèktèghân sè kèng-bingkèng ampon mangghi’i jhâ’ kokossa roko’ sè aghânḍhu’ coinine sareng thiocynate èpangghi’i è ḍâlem ḍârâna, kemmèna, sareng jhâillâ orèng dhibâsa sè ta’ aroko’, jhughân na’- kana’ sareng bhaji’ sè bâḍâ è ḍâlem kanḍungan.

Totor lekkas, saèstona pangghibâddhâ kokossa roko’ ka’ḍinto langkong rajâ mongghu ḍâ’ orèng sè ta’ aroko’. Mèlaèpon, orèng sè ta’aroko’ nangèng segghut aghâlimpo’ sareng orèng sè aroko’ langkong ghâmpang ècapo’ panyakèt kangker katèmbhâng orèng sè ta’ aroko’ sè ta’ onèng aghâlimpo’ sareng orèng sè aroko’.
“Èmadhurâ’aghi ḍâ’ bhâsa Madhurâ sareng H. Sastro, Prof. Abdus Syukur Ghazali, jhughân Moch. Mi’rod W.”

Paragraf è attas tamaso’ Eksposisi polana ḍâlem teks bâḍâ jhâjhârbâ’ân sè jhâk-ngajhâk orèng laèn sopajâ nyaroju’i ḍâ’ pamangghina orèng sè nyerrat. Salaènna ka’ḍinto orèng sè nyerrat aparèng pamangghi mètorot abâ’na dhibi’. Pamangghina ghellâ’ ta’ mabi nyo’on saroju’na orèng sè maos.

3. Contoh Ghancaran Persuasi Bahasa Madura

Susu saè mongghu kasèhadhân. Susu aghânḍhu’ bânnya’ kalsium sè sanget apaghuna ka’angghuy tombuna tolang. Salaèn ka’ḍinto, susu jhughân aghâḍuwân bânnya’ protein sè bisa abhânto orèng ka’angghuy tombuna sèl, tombuna dhâghing ora’, nolak maso’na panyakèt (sistem imun).

Pramèla ḍâri ka’ḍinto ngèrèng pabânnya’ aḍhâ’âr susu ma’lè bhâdhânna segger.

Paragraf è attas tamaso’ teks persuasi sè ka’ḍimma è ḍâlem teks kasebbhut bâḍâ okara sè sèpaddhâ ngajhâk para maos ka’angghuy ngalakonè ponapa sè èḍhâbuwâghi è ḍâlem teks, kadhiyâ oca’ “Pramèla ḍâri ka’ḍinto ngèrèng...“.

4. Contoh Ghancaran Argumentasi Bahasa Madura

Sabâgiyân na’-kana’ Indonesia ta’ bisa arassa’aghi sennengnga dhâddhi na’- kana’. Jhâjhârbâ’an ka’ḍinto èkonjhârraghi sareng pakar psikologi pendidikan Sukarton ( 1992 ) jhâ’ na’-kana’ kènè’ ḍâ’ bâbâ omor 15 taon ampon èsoro nyarè èngon sareng rèng seppona.

Ompamana èpadhâddhi orèng ngamèn, ngemmis, otabâna nyarè rop-porop, saterrossèpon hasèlla èbâgi ka orèng towana mènangka bârâghâddhâ oḍi’. Kong-langkong ngabidhi jhâman krisis monètèr orèng seppo èngghâl malako potrana mènangka nyokobhin kabhutowan oḍi’.

Paragraf è attas tamaso’ teks argumentasi polana è ḍâlem teks kasebhut sè nyerrat ampon ajhârbâ’aghi sèttong pamangghi sè ètoro’è sareng buktè-buktè.

5. Contoh Ghancaran Eksposisi Bahasa Madura

Ciplukan aropa’aghi sèttong tamennan sè tombu neng è bhut-ombhut sè ta’ bheccer. Bisa èpangghi’i neng sambhârâng mosèm. Tombuwân ka’ḍinto tèngghièpon 30 – 50 CM, bhungkana abârna bhiru, buwâna bungkol abârna konèng, salaèn rassana manès, buwa ciplukan amanfaat bisa mabârâs pan-saponapan panyakèt.

Paraggraf è attas tamaso’ teks eksposisi polana è ḍâlem teks kasebbhut sè nyerrat aparèng sèttong pangaonèngan bhâb tombuwân èngghi panèka Ciplukan kantos para maos ngaghâli ponapa tombuwan kasebbhut.

Bâgiyân ekstrinsik carèta panḍâ’ / Bagian Ekstrinsik Cerpen Bahasa Madura

Bâgiyân Ekstrinsik Carèta Panḍâ’ / Bagian Ekstrinsik Cerpen Bahasa Madura

Bâgiyân ekstrinsik carèta panḍâ’ èngghi panèka unsur sè bâḍâ neng lowar carèta panḍâ’ kasebbhut. Unsur ekstrinsik ḍâri carèta panḍâ’ kasebbhut bâḍâ kaèdhânna sareng kabâḍâ’ân è sakobhengnga sè ngangghit è bâkto carèta panḍâ’ kasebbhut èyangghit.

Sè èmaksod kabâḍâ’an èngghi panèka kabiyasa’anna maghârsarè, kabhuḍhâjâ’an sè bâḍâ è ḍâlem dhisa otabâ kottha kennengnganna tokoh utama oḍi’ tor akarjâ Jhughân tamaso’ unsur ekstrinsik ḍâri carèta panḍâ’ èngghi panèka aropa’aghi pangalamanna sè ngangghit.

Pangalaman panèka aropa: 

• Biografi èngghi panèka aèssè riwayat kaoḍi’ânna sè ngangghit.
• Kabâḍâ’an psikologis, èngghi panèka kabâḍâ’anna psikologis sè ngangghit sareng sè maos carèta.

Tamaso’ jhugân ḍâ’ unsur ekstrinsik èngghi panèka pangangghebbhâ maghârsarè ḍâ’ pokpara sè èkacarèta. Mèla ka’ḍinto, panganggheb ghellâ’ bisa aghâmbârraghi soka’ bhuntenna maghârsarè ḍâ’ pokpara sè èkacarèta.

Opamaèpon pokpara akadhiyâ conto ka’ḍinto. Bâḍâ na’-kana’ sè anḍi’ pangaterro mellèya na’-enna’an sè bâghus tor larang, nangèng pèssèna ta’ cokop. Pas kana’ ghella’ ngangghuy pèssèna SPP ka’angghuy mellè na’-enna’an. Nangèng, è bâkto masok ka toko na’- enna’an pas bâḍâ na’-kana’ ngemmès mènta pèssè. Oca’na, “Tang embu’ sakè’, tapè sèngko’ ta’ anḍi’ pèssè ka’angghuy mellè obhât.” Sowarana nga’-ra’nga’ acora’ nangèsa. Ḍârina ta’ mangghâ, pèssèna pas èbâghi. Marè narèma pèssè, kana’ jârèya pas berka’ lajhu maso’ ka apotek ka’angguy mellè obhât.

Manabi ghuru pas nyoro morèddha ka’angghuy atanya ḍâ para orèng seppo, “Ponapa pamangghi panjhennengngan manabi nèngalè na’- kana’ sè bâbâtegghâ akantha sè ècarèta’aghi ghellâ’?” Pakonna ghuru ghellâ’ ampon tamaso’ ḍâ’ pakon ka’angghuy nganalisis unsur ekstrinsik cerpen. Jhughân, manabi ghuru pas apakonan ḍâ’ morèddhâ sopajâ nyo’on onèng ḍâ’ ghuru agâma, “Ponapa hokomma atatolong ḍâ’ orèng sè sanget bhuto ḍâ’ partolongan?”

Baca Artikel Lainnya :
Puisi Bahasa Madura
Ghancaran Bahasa Madura
Carpan Bahasa Madura

Bâgiyân Intrinsik Cerpen Madhura / Bagian Instrinsik Cerpen Madura

Bâgiyân Intrinsik Cerpen Madhura / Bagian Instrinsik Cerpen Madura

1. Tema 

Tema èngghi panèka bhâi’ dâlemma carēta. Ḍâri tema panèka sèttong carèta èyangghit. Adhâsar dâri sèttong tema pas èpèlè tokoh, èngghi panèka tokoh sè arojhung tema sopajâ nèyaddhâ èkaollè, sareng tokoh sè lang-ngalangè sopajâ maksoddhâ burung aliyas ta’ dhâddhi.

Manabi angghidhân panèka akor sareng aghâma tantona temana religius, akadhiya, pegawai sè terro odi’a jhujhur nangèng èlangngalangè. Manabi angghidhân panèka akor sareng carètana bârghâ tantona temana sosial, opamaèpon carètana tokoh sè dhellap ta’ ghellem akor sareng tatangghâna.

2. Alur (Plot) 

Alur èngghi panèka ongrodhânna kadhâddhiyân è ḍâlem carèta, otabâ toro’-ghilirrâ kadhaddhiyân. Mètorot toro’-ghilirrâ kadhaddhiyân,.

Alur èbâgi dhâddhi tello’ èngghi panèka:

1. Alur progresif èngghi panèka kadhâddhiyân sè aongrot otabâ carèta sè toro’ ghilir. 
2. Alur regresif èngghi panèka kadhâddhiyân sè ongrodhânnâ ajhâlân ḍâri ponkasanna carèta pas bhuru ècarèta’aghi mamolanna. 
3. Alur camporan èngghi panèka kadhâddhiyân sè acampor ongrodhânnâ carèta ḍâri pongkasanna ka mamolanna namong è tengnga’anna carèta nyebbhuttaghi sèttong kadhâddhiyân sè ampon kalampan.

Mètorot struktur, otabâ sosonanna kadaddhiyan, Alur aghânḍhu’ pansaponapan bâgiyân èngghi panèka: 

1. Mamolan èngghi panèka bâgiyân carèta sè aropa ghâmbârân, bâkto, kennengngan otabâ kadhâddhiyân sè aropa ghâmbârân bhâb tokoh sè ngadhebbhi pokpara, è ka’dimma kadhâddhiyan otabâ pokpara sè masossa pèkkèranna tokoh ka’ḍinto, tor bilâèpon kadhâdhiyân ka’dinto molaè. 
2. Pokpara molaè abalindhet kaodi’ânna tokoh. Sajân abit pokparana sajân sara, sajân mapotek atèna tokoh. Sè apadhu sareng mosona sajân dhaddhi. Sajân abid mosona atarèka sopajâ tojjhuwanna tokoh ta’ èkaollè. 
3. Komplikasi, Pokpara sè èyadhebbhi tokoh sajan malarat sè èkennènga antos bilâ sè marèya. La-mala pokparana atambâ nyossaè sampè’ tokoh aromasa ta’ hasèl. Dhâng-kadhâng, dârina ta’ kowat nyandhâng sossa, tokoh buruwa, majâu dâri kennengnganna.
4. Klimaks. èngghi panèka pokpara è ḍâlem carèta ampon apo’- tompo’. Tokoh sareng mosona ampon asanat sè aghâbâyâ kapotosan ma’lè pokparana sè kaduwa dhuli lastarè. 
5. Antiklimaks èngghi panèka pokpara sè èyadhebbhi ampon nandhâ’âghi mangghiyâ jhâlân kalowar. 
6. Resolusi èngghi panèka pokpara ampon lastarè, sala sèttongnga tokoh mastè asor. Resolusi panèka, sè jhughân èsebbhut ending, bâdâ duwâ’ macem. Manabi tokoh sè arojhung tema kèngbingkèngnga mennang tor ngaollè ponapa sè èkaterro, èsambhât happy ending. Manabi tokoh sè arojhung tema panèka sossa kèngbingkèngnga sabâb tojjhuwânna ta’ èkaollè amarghâ èpa’asor mosona èsambhât sad ending

3. Setting otabâ latar 

Setting èngghi panèka nodhuwâghi kennengngan, bâkto, sareng kabâḍâ’ân batènna tokoh è ḍâlem sèttong carèta.

Macemma latar : 

1. Latar bâkto Bâktona sèttong kadhâddhiyân sè èyadhebbhi tokoh ḍâlem sèttong carèta, akadhi ghu-lagghu, siang, Lem-malem, jhugân malem. Dhâng-kadhâng è dâlem carèta èsebbhut jhugân bâkto akadhi sè’-rèsè’, ngombâr arè, para’ compet arè, ondem tor bannya’ dhâp-keddhâp, tor samacemma. 
2. Latar kennengngan Kennengnganna sèttong kadhâddhiyân è ḍâlem carèta, akadhi è compo’, è sakola’an, hotel, songay. Latar kennengngan ka’ḍinto nyocokkaghi dâ' kadhâddhiyân sè èyalamè tokoh carèta. Manabi kalerressan tokoh meyos dâri dhisa ka kotta pola anèyat nyarèya kalakowan, tantona latar kennengngannèpon è dhisa è sèttong roma ko’-rongko’, sareng è kotta, èngghi panèka è sèttong kantor. 
3. Latar kabâḍâ’ân bhâtènna tokoh è dalem ongrodhânna carèta Kabâḍâ’ân bhâtènna tokoh è sèttong kadhâddhiyân è ḍâlem carèta, akadhi senneng, ghumbhirâ, sareng seddhi. Manabi kalerressan tokoh mangghi’i urusân sè ghâmpang, otaba tapangghi sareng orèng soka’ atatolong, gapanèka andi’ artè jha’ kabâdâ’ân batènna tokoh ghella’ senneng. Nangèng è nalèkana nyarè kalakowan, opamaèpon pas èpalet-bhulet sampè’ tokoh cè’ sossana, ghâpanèka nodhuwaghi latar kabâḍâ’an sè korang nyennengngaghi mongghu ḍâ’ tokoh carèta. 

Ḍhâng-kaḍhâng, latar kabâḍâ’ân panèka ta’ moḍḍhâ, otabâ èpasamar sareng sè nyerrat cerpen. Opamaèpon carèta’èpon nyarèta’aghi tokoh sè ngalamè nèmor kara, kakorangan aèng, butombuwan bânnya’ sè matè, kèban kakorangan pakan pas sadhâjâna kèban koros parana, ḍi-buḍina pas matè. Kabâḍâ’ân sè kadhi ghâpanèka kaèkot ḍâ’ latar sè masossa tokoh carèta.

4. Tokoh 

Tokoh èngghi panèka sè alakonè carèta sareng kèngèng pokpara. bhân-sabhân tokoh biyasana aghâḍhuwi engghun (peran, bhs. ind.) jhugân bâbâtek sè è ḍâlem bâsa indonesia èsebbhut karakter.

Mètorot engghunna, tokoh kennèng èpantha dhâddhi 2 macem: 

1. Tokoh utama, èngghi panèka tokoh sè ètètèpè tema. tokoh utama panèka bada sè abhuwang ambhâ’patè sopaja pangaterrona èkaollè. nangèng bâḍâ jhughân tokoh utama sè lakona langngalangè tojjhuwanna tokoh beccè’.
2. Tokoh bâbâ’an. sè tamaso’ ḍâ’ tokoh panèka èngghi panèka tokoh sè ta’ anḍi’ kaparlowan ka hasèl-bhuntenna tojjhuwânna tokoh utama. biyasana sè tamaso’ ḍâ’ tokoh bâbâ’ân ka’ḍinto kancana tokoh utama, ro-soro, orèng sè nyaksènè kadhâddhiyân.

5. Bâtek Sèpaddhâ tokoh-tokoh carèta. 

Sèpat panèka aropa’aghi pèkkèran, sareng partèngkan tokoh sè semma’ kaèdhanna sareng tema. Ètèngalè ḍâri hubungannèpon tokoh sareng tema,.

Tokoh panèka èpantha dhâddhi tello’ macem, èngghi panèka: 

1. Tokoh Protagonis èngghi panèka tokoh otama è ḍâlem sèttong carèta sè lalakonna abhillâi tojjhuwânna sopajâ èkaollè. mon bâdâ orèng sè lang-ngalangè, dhibi’na ambhâ’ patè abhuwâng sopajâ orèng sè lang-ngalangè ka’ḍinto nyèngla. 
2. Tokoh Antagonis èngghi panèka lalabânna tokoh otama. Tokoh ka’ḍinto ta’cokbâ atarèka sopaja tojjhuwânna tokoh bhâgus ta’ hasèl.
3. Tokoh Tritagonis èngghi panèka tokoh sè nengngaè tokoh otama sareng tokoh lalabânna sè salang tarajhâng ka’angghuy makala sala sèttongnga.

6. Sudut Pandang (Point of View) 

Sudut pandang èngghi panèka posisi sè ngangghit è ḍâlem carèta.

Sudut pandang panèka bâḍâ tello’ macem èngghi panèka: 

1. Sudut pandangnga tokoh (sè kapèng sèttong). Biyasana ètanḍhâi sareng oca’ “sèngko’ “ 
2. Sudut pandangnga èlowarranna tokoh (sè kapèng tello’) ètanḍhâi sareng nyebbhut asmana tokoh. 
3. Sudut pandang ngaonèngngè sadhâjâna. Sudut pandang panèka aropa’aghi ngaonèngngè èssèna atèna tokoh, ponapa sè èlampa’aghi tokoh sareng samacemma. g. Amanat Amanat èngghi panèka bâburughân beccè’ sè terro èpaḍâpa’a sareng sè ngangghit lèbât angghidhânna ḍâ’ para maos otabâ sè mèrengngaghi.

Baca Artikel Selanjutnya :

Pengertian Cerpen Bahasa Madura

Unsur Ekstrinsik Cerpen Madura

Pengertian Cerpen Madura dan Ciri-cirinya

Pengertian Cerpen Madura dan Ciri-cirinya

1. Pengertian Carpan/Cerpen Madura

Carèta panḍâ’ èngghi panèka karangan panḍâ’ sè abhângon prosa. Ḍâlem carèta panḍâ’ ècarèta’aghi sabâgiyân kaoḍi’ânna tokoh, sè bânnya’ kalabân pokpara, kadhâddhiyân sè senneng sareng sossa, sareng aghânḍhu’ pessen sè ta’ ghâmpang èkaloppaè (Kosasih dkk, 2004:431).

Notosusanto (ḍâlem Tarigan, 1993:176) adhâbu carèta panḍâ’ èngghi panèka carèta sè bânnya’na ra-kèra 5000 oca’ otabâ ra-kèra 17 lambâr dhâlubâng kwarto. Biyâsana carèta panḍâ’ lastarè è maos ḍâlem bâkto 10-20 menit, manabi carèta panḍâ’ abâk lanjhâng bisa sampe’ 1,5 atau 2 ejjhâm.

Ḍâri pamangghi è attas Pokeddhânnèpon carèta pandâ’ saèna aghându’ :

1. Ponapa sè èkacarèta, serrèna pandâ’ tantona ta’ sadâjâna bâb kaodi’ân sè ècarèta’aghi. Namong bhâb kaodi’ân cè’ parjughâna sè èpèlè ka’angghuy ècarèta’aghi, opamaèpon nalèkana sèttong orèng ngaollè pokpara otabâ kaossa’an.
2. Tema otabâ sarè-pathèna carèta aghândhu’ bulângan sopajâ sè maos sajân samporna ajhâlânnaghi tèngka kaodi’an.

2. Ḍhâ-Tanḍhâ Carèta Panḍâ’ Madhura / Ciri-ciri Cerpen Madura

1. Oca’na korang ḍâri 10.000 (sapolo èbu) oca’
2. Tolèsân sè rèngkes lebbi panḍâ’ ḍâri novel
3. Panokohan ḍâlem carèta panḍâ’ sederhana
4. Èssè ḍâri carèta asalla ḍâri kaoḍi’ân rè-sa’arè
5. Asèpat fiktif
6. Aghânḍhu’ sèttong alur otabâ plot
7. Aghuna’aghi ca’-oca’ sè ghâmpang èpahami sareng para maos
8. Bâburughân beccè’ sè bâḍâ è carèta panḍâ’ jhekjhek kantos èkennèng rassa’aghi sareng sè maos.

Baca Artikel Selanjutnya :

Unsur Instrinsik Cerpen Madura

Unsur Ekstrinsik Cerpen Madura